Każdego roku, na zakończenie grudnia, przedsiębiorcy prowadzący księgę przychodów i rozchodów stają przed obowiązkiem sporządzenia remanentu, znanego również jako spis z natury czy inwentaryzacja. Proces ten jest niezwykle istotny, gdyż pozwala na precyzyjne ustalenie kwoty faktycznego dochodu, który zostanie uwzględniony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Co obejmuje remanent?
Zgodnie z przepisami zawartymi w § 24 ust. 1 rozporządzenia dotyczącego KPiR, remanent powinien obejmować następujące składniki majątku:
- Towary handlowe,
- Materiały podstawowe i pomocnicze,
- Półwyroby,
- Produkcję w toku,
- Wyroby gotowe,
- Braki i odpady.
Warto zaznaczyć, że remanent powinien również uwzględniać składniki majątku, które znajdują się poza przedsiębiorstwem, ale są własnością podatnika. Dodatkowo, jeśli w przedsiębiorstwie znajdują się towary obce, należy je wykazać, zaznaczając ich ilość i właściciela, choć nie podlegają one wycenie.
Obowiązek sporządzania remanentu
Obowiązek sporządzenia remanentu dotyczy podatników rozliczających się na zasadach ogólnych oraz podatkiem liniowym. Od 2019 roku, podatnicy korzystający z ryczałtu nie są zobowiązani do sporządzania spisu z natury, co znacznie upraszcza ich obowiązki księgowe.
Wycena remanentu
Wycena sporządzonego remanentu jest kluczowa, aby możliwe było jego zaksięgowanie w KPiR. Ustalona wartość remanentu wpływa na określenie dochodu podlegającego opodatkowaniu. Jeśli wartość remanentu końcowego przekracza wartość remanentu początkowego, dochód ulega zwiększeniu, natomiast w przypadku odwrotnej sytuacji, dochód zostaje pomniejszony. Wycena musi być przeprowadzona w ciągu 14 dni od zakończenia sporządzania spisu.
Składniki majątku, takie jak materiały i towary handlowe, są wyceniane według cen zakupu. W sytuacjach wyjątkowych, gdy ceny rynkowe są niższe od cen zakupu, można zastosować wycenę według wartości rynkowej. Półwyroby oraz wyroby gotowe wycenia się według kosztów wytworzenia, natomiast odpady użytkowe – na podstawie ich wartości szacunkowej, uwzględniając przydatność do dalszego użytkowania.
Remanent zerowy
Nawet jeśli przedsiębiorca nie posiada żadnych towarów handlowych, powinien sporządzić remanent zerowy. To istotny element, który stanowi formalne oświadczenie, że na dzień 31 grudnia w firmie nie znajdują się żadne składniki majątku podlegające inwentaryzacji. Remanent zerowy należy również ująć w KPiR, co pozwala na zachowanie transparentności w księgowości.
Warto dodać, że przedsiębiorcy, którzy sporządzili spis z natury na koniec roku, nie mają obowiązku sporządzania kolejnego na 1 stycznia roku następnego. W takim przypadku można po prostu skopiować wartość remanentu z dnia 31 grudnia poprzedniego roku.
Elementy spisu z natury
Sporządzając remanent, warto pamiętać o kilku kluczowych elementach, które powinien zawierać spis z natury:
- Imię i nazwisko właściciela zakładu lub nazwę firmy,
- Datę sporządzenia spisu,
- Numer pozycji arkusza spisu,
- Szczegółowy opis towarów i innych składników,
- Jednostkę miary,
- Ilość stwierdzoną w czasie spisu,
- Cenę jednostkową w złotych i groszach,
- Łączną wartość spisu,
- Klauzulę informującą o zakończeniu spisu,
- Podpisy osób sporządzających oraz właściciela zakładu.
Remanent a składka zdrowotna
Sporządzony remanent wpływa także na wysokość składki zdrowotnej. Różnica między remanentem początkowym a końcowym ma znaczenie analogiczne do zaliczki na podatek dochodowy. Od 2023 roku zarówno dodatnia, jak i ujemna różnica remanentowa są uwzględniane w obliczeniach dotyczących składki zdrowotnej, co może wpłynąć na ostateczny koszt obciążenia podatkowego przedsiębiorcy.
Podsumowanie
Remanent to kluczowy element w zarządzaniu finansami każdej firmy, który nie tylko spełnia wymogi prawne, ale także pozwala na dokładną ocenę stanu majątku przedsiębiorstwa. Dbanie o rzetelność i dokładność spisu z natury ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego ustalania dochodu oraz wyliczeń podatkowych. Przy odpowiednim podejściu i zrozumieniu przepisów, remanent stanie się nie tylko obowiązkiem, ale także narzędziem wspierającym efektywne zarządzanie finansami firmy.