Podatek od towarów i usług (VAT) to jedno z najważniejszych zagadnień, z którymi muszą się zmierzyć przedsiębiorcy. Dowiedz się, kiedy masz obowiązek płacenia VAT, a kiedy możesz skorzystać ze zwolnienia.
Kto jest podatnikiem VAT?
Jako przedsiębiorca, co do zasady, musisz zarejestrować się jako podatnik VAT i regularnie rozliczać się z tego podatku. VAT jest pobierany na każdym etapie obrotu towarami lub usługami i jest doliczany do każdej transakcji.
Pamiętaj! VAT płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT.
Co podlega opodatkowaniu VAT?
- sprzedaż towarów i usług w Polsce,
- eksport towarów,
- import towarów,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Warto wspomnieć, że wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, tzw. Białą listę, prowadzi szef Krajowej Administracji Skarbowej. Jest to podstawowe narzędzie do weryfikacji kontrahentów.
Podatnik VAT czynny vs. podatnik VAT zwolniony
Podatników VAT można podzielić na dwie grupy:
- Podatnik VAT czynny – płaci podatek VAT.
- Podatnik VAT zwolniony – korzysta ze zwolnienia podmiotowego (niski limit sprzedaży do 200 tys. zł) lub przedmiotowego (sprzedaż zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT).
Obowiązki i prawa podatników VAT:
| Podatnik VAT czynny | Podatnik VAT zwolniony | |
|---|---|---|
| Obowiązki | – zarejestrowanie się do VAT – składanie JPK_VAT – prowadzenie ewidencji sprzedaży i zakupów VAT – płacenie VAT – wystawianie faktur VAT | – prowadzenie ewidencji uproszczonej – wystawianie faktur na żądanie nabywcy (ze stawką ”zw”, czyli zwolniony) |
| Prawa | – pomniejszanie VAT należnego o VAT naliczony | – dobrowolna rejestracja VAT jako podatnik zwolniony |
Zwolnienie z VAT podmiotowe
Możesz skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, jeśli Twoje przychody nie przekroczyły w poprzednim roku limitu 200 tys. zł. Do limitu sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku oraz:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i sprzedaży wysyłkowej,
- sprzedaży towarów i usług zwolnionych przedmiotowo z VAT (poza wyjątkami),
- sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych.
Kiedy nie przysługuje zwolnienie podmiotowe?
Musisz płacić VAT od początku działalności, niezależnie od wysokości przychodów, jeśli zajmujesz się sprzedażą towarów lub usług wymienionych w ustawie o VAT. To dotyczy między innymi:
- sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT,
- sprzedaży towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym,
- sprzedaży budynków, budowli lub ich części, terenów budowlanych, nowych środków transportu,
- sprzedaży przez Internet określonych towarów,
- świadczenia usług prawniczych, doradztwa (poza rolniczym), jubilerskich,
- ściągania długów, factoringu,
- braku siedziby działalności w Polsce.
Zwolnienie z VAT ze względu na rodzaj działalności
Jeżeli prowadzisz działalność polegającą na świadczeniu pewnych usług lub sprzedaży określonych towarów, możesz być zwolniony z VAT, niezależnie od wysokości obrotów. Mowa tu o zwolnieniu przedmiotowym, czyli zwolnieniu związanym z konkretnym rodzajem działalności.
Kto może skorzystać ze zwolnienia?
Możesz skorzystać ze zwolnienia VAT, jeśli świadczysz wyłącznie określone usługi, takie jak:
- Usługi medyczne: Jeśli jesteś lekarzem, dentystą, pielęgniarką, położną lub psychologiem, a Twoje usługi mają na celu profilaktykę, zachowanie, ratowanie, przywracanie lub poprawę zdrowia.
- Nauczanie: Jeśli zajmujesz się nauczaniem na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym lub wyższym, albo uczysz języków obcych.
- Usługi finansowe: Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, usługi ubezpieczeniowe, udzielanie kredytów i pożyczek, oraz inne usługi związane z zabezpieczeniami finansowymi.
Dobrowolne płacenie VAT
Jeśli chcesz, możesz zrezygnować ze zwolnienia z VAT i zacząć go płacić dobrowolnie. Może to być korzystne, jeśli planujesz duże zakupy i chcesz odliczyć VAT naliczony.
Aby zrezygnować ze zwolnienia, musisz poinformować naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca lub kwartału, w którym chcesz zrezygnować. Jeżeli dopiero zaczynasz działalność, musisz to zrobić przed wykonaniem pierwszej czynności opodatkowanej.
Co gdy przekroczysz limit obrotów?
Jeśli Twoje obroty przekroczą 200 tys. zł, musisz zacząć płacić VAT od każdej kolejnej sprzedaży. Wtedy musisz zarejestrować się jako podatnik VAT, składając formularz VAT-R.
Powinieneś zarejestrować się:
- Przed rozpoczęciem sprzedaży towarów lub usług, które nie są zwolnione z podatku.
- Przed dniem, w którym przekroczysz limit 200 tys. zł obrotu.
Po utracie lub rezygnacji ze zwolnienia z VAT, możesz powrócić do zwolnienia nie wcześniej niż po roku od końca roku, w którym zrezygnowałeś lub utraciłeś prawo do zwolnienia.
Podsumowanie
Znajomość zasad dotyczących VAT jest kluczowa dla każdego przedsiębiorcy. Warto dokładnie zapoznać się z przepisami, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i efektywnie zarządzać swoją działalnością.
